Bovenstaand de bekende woorden van Neil Armstrong, die als eerste mens de maan betrad. De tweede stap, een landing op Mars, laat echter lang op zich wachten. Bemande ruimtevaart is veel duurder en moeilijker dan onbemande ruimtevaart. De wetenschappelijke voordelen zijn omstreden. Toch zijn er plannen voor een bemande Mars-missie en worden zelfs voorbereidingen getroffen.

31 mei 2010

Weet u nog, eind jaren zestig, de TV beelden vanaf de maan? Of hebt u dat alleen maar van horen zeggen. Het lijkt haast geen realiteit meer, een kunstje dat de mensheid flikte voor je zelfs maar fatsoenlijke boordcomputers had en dat na die paar keer geen vervolg kreeg, tegen de verwachtingen van velen in. Af en toe draait er nog eens een camera-satelliet rondjes om de maan of slaat er een probe in waarna de stofwolk wordt geanalyseerd. Maar lopen op de maan... en zelfs autorijden op de maan...

Ik denk dat het één van die dingen is waarvan je niet zou denken dat het mogelijk is, tot het gewoon gebeurt. Landen op Mars is ook zoiets, maar gaat letterlijk verder: de maan is voor ieder met het blote oog als schijf aan de nachthemel te zien, maar Mars blijft, zelfs met de verrekijker, niets meer dan een oranjerode stip. Landen op die stip? Inmiddels hebben we de beschikking over talloze gedetailleerde opnamen van Mars, gemaakt door satellieten in een baan om de planeet of al jarenlang rijdend over het oppervlak ervan. Maar toch, als ik door mijn telescoop naar Mars kijk bij zo'n 300 x vergroting, zie ik de poolkappen en wat vage donkere, gebieden, maar het blijft allemaal piepklein. Wat is dat allemaal ver weg! Kunnen we daar heen? Naar de maan is een tripje van een paar dagen, naar Mars zullen we maanden onderweg zijn. De uitdaging is enorm. Er zullen gesloten systemen moeten worden gecreëerd voor de productie van zuurstof, water en mogelijk zelfs voedsel. Daar wordt op dit moment aan gewerkt.

Daarnaast wordt op dit moment onderzocht wat de consequenties zijn van het maandenlang onder grote werkdruk en spanning in een kleine ruimte opsluiten van een groepje mensen, een situatie die bijvoorbeeld op de oceaanbodem te simuleren valt. Onvermijdelijk zullen er conflicten zijn. En mensen kunnen ook ziek worden, geestelijk of lichamelijk. Helemaal nieuw is de situatie niet. De bemanning op de schepen van de VOC kampte honderden jaren geleden al met vergelijkbare problemen. Een ijzeren hierarchie waarbij enige tegenspraak of inspraak taboe was, was in die tijd het antwoord. Dat is echter niet de manier waarop hoogopgeleiden in deze tijd gewend zijn samen te werken. Ik denk dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen beslissingen die wetenschappelijke experimenten aan boord betreffen en beslissingen die puur gaan over het verloop van de reis en de veiligheid van de bemanning. Wat betreft de laatste categorie lijkt me de beproefde wijsheid "geen twee kapiteins op één schip" onverkort van toepassing. Een alternatief zou zijn, de ultieme beslissingsbevoegdheid op aarde te laten, maar de psychologische afstand tussen bemanning en grondpersoneel is bijna vragen om muiterij: Jullie daar op die blauwe stip in de verte hebben makkelijk praten...

JdeH

Afbeelding: Mars geschetst door mijn telescoop bij 300 x vergroting in februari 2010