Reuzenplaneet Jupiter, die verre, grotendeels gasvormige wereld, heeft mogelijk invloed op de veiligheid op onze thuisplaneet.

24 augustus 2009

• Kijk om 23:00 anderhalf a twee vuistbreedten op armlengte afstand boven de zuid-oostelijke horizon.
• Het heldere, rustig schijnende hemellicht dat u daar ziet is de planeet Jupiter, al aan u voorgesteld in astro-blog 1.
• Als u een verrekijker gebruikt waarvan de voorste lenzen een doorsnede hebben van minimaal 5 cm kunt u ook vier van de manen van Jupiter zien. In de loop der dagen ziet u hun positie t.o.v. Jupiter veranderen.

In 1994 werd een spectaculaire inslag op Jupiter waargenomen. De komeet Shoemaker-Levy 9 kwam te dichtbij en werd slachtoffer van de fatale aantrekkingskracht van de reus. Hij brak in vier stukken, die vervolgens kortstondig een spoor van vier inslagen op het gasvormige planeetoppervlak nalieten. De inslag kwam niet als een verrassing: de baan van Shoemaker-Levy 9 was bekend.

Door de meeste verrekijkers blijft Jupiter een stipje. Door een telescoop wordt een bescheiden schijfje zichtbaar. Zichtbaar maken van de hoeveelheid detail in bovenstaande opname is alleen mogelijk met professionele telescopen. Toch is ook voor amateurs soms nog een rol weggelegd. Dit jaar was het namelijk opnieuw raak, maar nu onverwacht. Een naamloos, want niet eerder waargenomen, object boorde zich in de dichte, wervelende atmosfeer van Jupiter. De Australische amateur astronoom Anthony Wesley was toevallig getuige en gaf zijn bevindingen snel door aan een professionele sterrenwacht. Littekens op een gasvormige planeet helen snel, toch slaagde de Hubble Space Telescope er dankzij een snel doorgevoerde wijziging in het waarnemingsprogramma in, bovenstaande opname te maken. De opname boven toont de plaats van de inslag als een zwarte vlek.

De frequente inslagen op Jupiter worden meestal als volgt geinterpreteerd: Door z'n grote massa trekt Jupiter allerlei door het zonnestelsel zwervende objecten uit de zogenaamde Oort Wolk naar zich toe. Dat is een gelukkige omstandigheid want veel van die objecten hebben het potentieel een groot deel van het leven op aarde te vernietigen. Naar aanleiding van een computersimulatie zijn echter ook tegengeluiden hoorbaar: Jupiter trekt kometen uit de Kuiper Gordel, een verre baan waarin zich veel van zulke objecten bevinden, richting aarde, wat het risico van een inslag op onze planeet vergroot. Welk effect overheerst is niet duidelijk.

JdeH

Afbeelding: NASA, Hubble Space Telescope